Η διαδικασία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι μια απόλυτα ασφαλής ιατρική παρέμβαση η οποία περιβάλλεται από πολλούς αστικούς μύθους σε σχέση με την επίπτωση της στην υγεία των ασθενών που την εφαρμόζουν. Αν όμως αναρωτηθεί κανείς ποια είναι η πραγματική επιπλοκή της εξωσωματικής γονιμοποίησης δεν θα δίσταζε να αναφέρει τη μια και μοναδική, που δεν είναι άλλη από το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών.
Η υπερδιέγερση των ωοθηκών είναι μια δυνητικά απειλητική κατάσταση και εν γένει οφείλεται σε αγγειοδραστικούς παράγοντες που εκκρίνονται από την υπέρμετρη παραγωγή ωοθυλακίων. Στις καταστάσεις υπερδιέγερσης ωοθηκών, ο ενδοαγγειακός όγκος πλάσματος μετατοπίζεται στον “τρίτο χώρο”, δηλαδή στις διάφορες κοιλότητες του σώματος προκαλώντας ασκίτη, υπεζωκοτική ή ακόμα και περικαρδιακή συλλογή πλάσματος.
Μπορούμε όμως στη σύγχρονη εποχή, να βοηθάμε ζευγάρια να αποκτούνε οικογένεια χωρίς να τα εκθέτουμε στον παραμικρό κίνδυνο υπερδιέγερσης ωοθηκών και με άλλα λόγια μπορούμε να χτίσουμε μια OHSS FREE IVF CLNIC?
Ασφαλώς και μπορούμε! Μέσα από τις προτάσεις της βιβλιογραφίας οι οποίες και με τον πιο εμφατικό τρόπο καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι αν ακολουθηθούν τα κατάλληλα βήματα ο κίνδυνος υπερδιέγερσης ωοθηκών περιορίζεται σε πολύ κάτω από το 0,5 %.
Ποια είναι όμως τα βήματα αυτά?
Η ασφαλής αλλά και η επιτυχημένη προσπάθεια εξωσωματικής βασίζεται στην προσεκτική ανάλυση του ιστορικού της ασθενούς μας αλλά και στην εξατομικευμένη προσέγγιση μας στο πρόβλημά της.
- Προσαρμογή δοσολογίας γοναδοτροπινών
Πρέπει να επιλέγεται μια δοσολογία γοναδοτροπινών που να είναι ανάλογη της ηλικίας και του ορμονικού προφίλ του περιστατικού που διαχειριζόμαστε λαμβάνοντας βεβαίως υπ’ όψιν και την πρότερη αναπαραγωγική ιστορία του, αν για παράδειγμα υπάρχει ιστορικό υπερδιέγερσης στο παρελθόν. Παραδείγματος χάριν σε μια νεαρή, λεπτόσωμη γυναίκα με ιστορικό πολυκυστικών ωοθηκών θα επιδιωχθεί “ήπια” και μόνο διέγερση. Δηλαδή θα επιλεγεί χαμηλή δοσολογία γοναδοτροπινών, με προσεκτική παρακολούθηση της ανταπόκρισής της ώστε να προληφθούν φαινόμενα υπεραντίδρασης και σε καμία περίπτωση δεν θα επιλεγεί ένα πρωτόκολλο που ανεξέλεγκτα διεγείρει την ασύδοτη παραγωγή ωοθυλάκιων.
Στις περιπτώσεις λοιπόν που ενδέχεται μια ασύμμετρη αντίδραση πρέπει η εναρκτήρια δόση γοναδοτροπινών να είναι χαμηλή και η πρώτη υπερηχογραφική εκτίμησή της αντίδρασης των ωοθηκών να διενεργηθεί όσο το δυνατόν νωρίτερα.
- Επιλογή του κατάλληλου πρωτοκόλλου
Πέραν της δοσολογίας, η επιλογή του κατάλληλου πρωτοκόλλου είναι κομβικής σημασίας. Ενώ λοιπόν όλα τα πρωτόκολλα διέγερσης θεωρούνται λίγο πολύ εφάμιλλα μεταξύ τους σε ποσοστά αποτελεσματικότητας, ένα είναι αυτό που ξεχωρίζει όσον αφορά στον κίνδυνο υπερδιέγερσης. Το συγκεκριμένο πρωτόκολλο είναι το βραχύ πρωτόκολλο με ανταγωνιστή γιατί είναι και το μόνο που επιτρέπει την εφαρμογή διαφορετικού τρόπου πρόκλησης της τελικής φάσης της ωορρηξίας από τη συμβατική χρήση της χοριακής γοναδοτροπίνης η οποία σχετίζεται με στατιστικά σημαντικό κίνδυνο πρόκλησης υπερδιέγερσης. Στην περίπτωση λοιπόν που, παρά τα ανωτέρω αναφερθέντα, το ωοθηκικό σύστημα υπεραντιδράσει, το πρωτόκολλο αυτό δίνει τη δυνατότητα πρόκλησης της τελικής ωρίμανσης των ωοθυλακίων με ένα σκεύασμα το οποίο πρακτικά εκμηδενίζει την πιθανότητα κλινικής εμφάνισης του συνδρόμου υπερδιέγερσης ωοθηκών και το οποίο ανήκει στους αγωνιστές της GNRH. Το σκεύασμα αυτό, σε αντίθεση με τη χοριακή γοναδοτροπίνη, μεταβολίζεται πολύ γρηγορότερα και δεν αποτελεί έναυσμα για περαιτέρω ανάπτυξη ωοθυλάκιων.
- Κατάψυξη παραγόμενων εμβρύων
Tέλος, αν εξακολουθεί να υπάρχει ο φόβος για ενδεχόμενη υπερδιέγερση των ωοθηκών μετά την ωοληψία, σε περίπτωση κύησης, μπορεί να αναβληθεί η εμβρυομεταφορά και να εφαρμοστεί η πλέον μοντέρνα εκδοχή της εξωσωματικής που είναι η κατάψυξη όλων των παραγόμενων εμβρύων και η μελλοντική μεταφορά τους στη μήτρα σε επόμενο κύκλο.
Όλες οι παρεμβάσεις αυτές κατοχυρώνουν την ασφάλεια της ασθενούς μας απέναντι στο μοναδικό κίνδυνο που ελλοχεύει στην εφαρμογή της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.