Από την πρώτη επιτυχή έκβαση της εξωσωματικής γονιμοποίησης και τη γέννηση του πρώτου υγιούς μωρού, της Luisa Brown (1978), τεράστια βήματα έχουν γίνει με σκοπό τη θεραπεία της ανδρικής και γυναικείας υπογονιμότητας.
Ποια είναι λοιπόν τα νεότερα δεδομένα;
- Νέα θεραπευτικά πρωτόκολλα έχουν βρεί εφαρμογή τα οποία καθιστούν την εξωσωματική γονιμοποίηση προσιτή σε όλες τις γυναίκες, ακόμα και σε εκείνες που έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία στη χρήση ενέσεων . Γνωρίζατε ότι μπορεί πλέον να πραγματοποιηθεί προσπάθεια εξωσωματικής με χρήση μόνο τριών υποδορίων ενέσεων; Από τις αρχές του 2013 έχει κυκλοφορήσει ανασυνδυασμένη γοναδοτροπίνη (κορριφολιτροφίνη-α) η οποία αντικαθιστά ολόκληρη εβδομάδα ενέσεων και η οποία στις μισές περίπου περιπτώσεις δε χρειάζεται περαιτέρω αγωγή χωρίς ταυτόχρονα να υστερεί σε ποσοστά επιτυχίας!
- Γνωρίζατε ότι τα σύγχρονα φάρμακα της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι απολύτως αθώα όσον αφορά στην πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου μαστού, ωοθηκών ή ενδομητρίου; Τεράστιες μελέτες οι οποίες διενεργήθηκαν σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία και οι οποίες αναζήτησαν τις επιπτώσεις των φαρμάκων σε εκατοντάδες χιλιάδες ασθενών απέτυχαν να αναδέιξουν οποιαδήποτε συσχέτιση με κακοήθεια. Αντίθετα ορισμένες από αυτές κατέληξαν στο ήδη γνωστό συμπέρασμα ότι η χρόνια υπογονιμότητα κατατάσσει τις ασθενείς σε μία κατηγορία υψηλότερου κινδύνου σε σχέση με το γενικό πληθυσμό και ότι η θεραπεία περιόριζε το σχετικό κίνδυνο (A.Venn et all Τhe Lancet, Vol 354, Nov 6,1999).
- Γνωρίζατε ότι η εμβρυομεταφορά στο στάδιο της βλαστοκύστης, δηλαδή στο στάδιο της πέμπτης ή έκτης ημέρας εμβρυικης ανάπτυξης, μειώνει τις πιθανότητες αποβολής και εξωμητρίου κυήσεως σύμφωνα με μία πρόσφατη μεγάλη αυστραλιανή μελέτη;
- Γνωρίζατε ότι υπάρχει πλέον η δυνατότητα ελέγχου όλων των χρωμοσωμάτων με τη μέθοδο Array -CGH του εμβρύου προς μεταφορά? Με τον τρόπο αυτό είμαστε σε θέση να δώσουμε απάντηση σε ζευγάρια τα οποία υποφέρουν από καθ έξιν αποβολές ή επανειλημένες αποτυχίες εμφύτευσης, περιπτώσεις στις οποίες κατά μείζονα λόγο, ευθύνεται το γενετικό υλικό του εμβρύου. Ταυτόχρονα, με την ίδια τεχνική , αυτή δηλαδή της προεμφυτευτικής διάγνωσης, ανιχνεύοντας παθολογικά αλληλόμορφα ύποπτων γονίδιων είμαστε σε θέση να αποκλείσουμε σπάνια γενετικά νοσήματα όπως η κυστική ίνωση, η νωτιαία μυική ατροφία και άλλες μεταβολικές παθήσεις, επιλέγοντας τα καταλλήλα έμβρυα προς μεταφορά. Τέλος, η ίδια τεχνική έχει επιτρέψει τη δημιουργία “εμβρύων-σωτήρων” για αδέλφια με σπάνια γενετικά νοσήματα όπως η β-μεσογειακή αναιμία τα οποία μετά τη γέννησή τους θα δώσουν κύτταρα συμβατά προς μεταμόσχευση και θεραπεία στα πάσχοντα αδελφάκια τους. Ήδη δεκάδες τέτοια παιδιά έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και έχουν λυτρώσει με τα βλαστοκύτταρα τους τα αδέλφια τους και τις οικογένειες τους.
- Γνωρίζατε ότι σε λίγα χρόνια θα είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε ποιο έμβρυο είναι ικανό προς εμφύτευση με την τεχνική της προεμφυτευτικής διάγνωσης και την ταυτοποίηση του γενετικού αποτυπώματος του εμβρύου? Ήδη ομάδα ελλήνων επιστημόνων, στην οποία έχω την τιμή να συμμετέχω στο Γένεσις Αθηνών, πήρε γενετικό υλικό από βλαστοκύστες πριν εμφυτευτούν στη μήτρα και διασταύρωσε αυτό με το γενετικό υλικό του μωρού που γεννήθηκε με σκοπό να αναγνωριστούν τα πιθανά γονίδια που βοήθησαν στην εμφύτευσή του (Jones et al. Hum Reprod. 2008 Aug;23(8):1748-59). Αυτή η ιδιαίτερα πρωτοποριακή ανακάλυψη ανοίγει καινούριους δρόμους στην αναγνώριση των ικανών εμβρύων προς μεταφορά.
- Γνωρίζατε ότι Γαλλοι επιστήμονες έχουν καταφέρει να παράξουν σπερματοζωάρια σε ποντίκια τα οποία γεννήθηκαν αζωοσπερμικά, δηλαδή χωρίς δυνατότητα παραγωγής σπερματοζωαρίων; Από τα παραγόμενα σπερματοζωάρια προέκυψαν εγκυμοσύνες οι οποίες όμως δυστυχώς δεν τελεσφόρησαν. Η ανακάλυψη όμως αυτή ανοίγει δρόμους για παραγωγή γεννητικών κυττάρων σε μερικά χρόνια (ωαρίων και σπερματοζωαρίων) είτε σε αζωοσπερμικούς άνδρες είτε σε γυναίκες προχωρημένης ηλικίας.
Όλες οι ανακαλύψεις αυτές καθώς και άλλες που έπονται ανοίγουν νέους δρόμους στην εξωσωματική γονιμοποίηση και στη θεραπεία προβλημάτων δυσεπίλυτων όπως οι καθ’ έξιν αποβολές, η αζωοσπερμία και η ωοθηκική ανεπάρκεια δίνοντας κουράγιο σε ζευγάρια που αγωνίζονται για χρόνια να κατακτήσουν το όνειρο της απόκτησης ενός υγιούς παιδιού.