Το «διαβατό μονοπάτι», αφορά το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα και ορίζεται από
- έναν καθαρό κόλπο
- ένα τράχηλο άρτιο ανατομικά, με ικανοποιητική παραγωγή φιλικής προς τα σπερματοζωάρια βλέννας
- μία ενδομητρική κοιλότητα ανατομικά άρτια
- διαβατές σάλπιγγες και μονοπάτι
Μετά την εκσπερμάτιση, το σπέρμα του ανδρός εναποτίθεται στον οπίσθιο κολπικό θόλο. Το σπέρμα σε αυτή τη φάση βρίσκεται σε ζελατινώδη μορφή αλλά γρήγορα ρευστοποιείται. Είναι προφανές ότι εφόσον ρευστοποιείται ένα μεγάλο μέρος του θα κατρακυλήσει και θα βγει από τον κόλπο . Αυτό είναι μία απόλυτα φυσιολογική διαδικασία και γι’ αυτό δεν χρειάζεται κανείς να κάθεται με τις ώρες στο κρεβάτι μετά από κάθε επαφή ή να απογοητεύεται αν υπάρξει ορατή σπερματική περίσσεια μετά την επαφή.
Το πρώτο εμπόδιο που συναντά το σπέρμα στο μονοπάτι του για τις σάλπιγγες είναι η τραχηλική βλέννα η οποία επηρεάζεται κατά μείζονα λόγο από την ορμονική κατάσταση της γυναίκας αλλά και από την ενδεχόμενη παρουσία μικροβίων στον κόλπο. Η τραχηλική βλέννα πριν την ωορρηξία είναι πλούσια σε ποσότητα, υδαρής, λεπτόρρευστη και εύκολα διαπερατή από τα σπερματοζωάρια ενώ λίγες ώρες μετά γίνεται πρακτικά αδιαπέραστη.
Η αύξηση αυτή της ποσότητας της βλέννας μπορεί να επιτρέψει την άνοδο των σπερματοζωαρίων αρκετές ημέρες (μέχρι και 3) πριν την ωορρηξία. Με την προϋπόθεση ότι το ενδιαφερόμενο ζευγάρι έρχεται σε συχνές επαφές (τουλάχιστον 2-3 ανά εβδομάδα) υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες να μην πετύχει την ωορρηξία.
Έχοντας ξεπεράσει αυτό το εμπόδιο της τραχηλικής βλέννας, το σπέρμα πρέπει να περάσει την ενδομητρική κοιλότητα και να φτάσει στις σάλπιγγες. Αν και το σπέρμα χρειάζεται μόνο κάποια λεπτά για να φτάσει από τον κόλπο στις σάλπιγγες η κατασκευή του σώματος μας είναι τέτοια ώστε τελικά κύματα σπερματοζωαρίων συνεχίζουν να καταφθάνουν στις σάλπιγγες για πολλές ακόμα ώρες μετά την ερωτική επαφή. Αυτό φαίνεται να είναι μία πρόβλεψη της φύσης ώστε να μπορεί να ξεπεράσει τον συγχρονισμό της επαφής με την ωορρηξία. Υπολογίζεται πάντως ότι τουλάχιστον το 15% από τα σπερματοζωάρια που απελευθερώνονται φτάνει στις σάλπιγγες.
Εφόσον οι σάλπιγγες είναι διαβατές, επιτρέπουν στα σπερματοζωάρια να συναντηθούν με το ωάριο και να ακολουθήσει η γονιμοποίηση. Αν δε πάλι το μονοπάτι για το έμβρυο είναι ανοικτός προς τη μήτρα, το έμβρυο που δημιουργείται ουσιαστικά στην σάλπιγγα, είναι σε θέση να μετακινηθεί προς την ενδομητρική κοιλότητα και να ακολουθήσει η πολυπόθητη εμφύτευση. Σε αντίθετη περίπτωση, το έμβρυο εγκλωβίζεται μέσα στη σάλπιγγα και οδηγείται μοιραία σε εξωμήτρια κύηση.