Για πάρα πολλά χρόνια ήταν άγνωστο και φάνταζε τελείως απίθανο να μάθουμε τι αισθάνεται το έμβρυο μέσα στη μήτρα. Η ανωριμότητα του εμβρυακού νευρικού συστήματος δεν άφηνε και πολλά περιθώρια. Στις μέρες μας όμως έχουμε πλέον ενδείξεις για ορισμένες δεξιότητες αντίληψης που παρουσιάζει το έμβρυο. Σύμφωνα με μελέτες πάνω στις εμβρυακές αισθήσεις θεωρείται ότι το αμνιακό υγρό έχει το ρολό του μεσολαβητή για τα χημικά ερεθίσματα που μπορεί να φτάνουν στους αισθητήρες του εμβρύου μέσω των λειτουργιών της αναπνοής και της κατάποσης κατά τη διάρκεια της κύησης.
Στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης μέσα από φυσιολογικές αντιδράσεις όπως οι κινήσεις και οι μεταβολές του καρδιακού κτύπου καταλαβαίνουμε ότι το έμβρυο μπορεί να κάνει διαχωρισμό δυο διαφορετικών φωνών, ήχων, γεύσεων, οσμών, συλλαβών καθώς και να συνηθίσει κάποιους επαναλαμβανόμενους ήχους όπως για παράδειγμα ένα μουσικό κομμάτι. Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι τα νεογέννητα των πρώτων ωρών προτιμούν κυρίως τη μυρωδιά του δικού τους αμνιακού υγρού, του πρωτογάλατος και του μητρικού γάλακτος.
Προς το τέλος της εγκυμοσύνης το έμβρυο δείχνει μια προτίμηση στις φωνές απ’ ότι στους θορύβους, στις γυναικείες φωνές και κυρίως στη φωνή της μαμάς του. Επίσης είναι αξιοσημείωτο ότι στις φωνές που έχει καταγράψει μπορεί να διακρίνει κάποια συναισθήματα. Έτσι λοιπόν προτιμάει τις ομιλίες με πρόσχαρο τόνο από αυτές που εκφράζουν θυμό ή θλίψη. Μελέτες που είχαν σαν αντικείμενο την επικοινωνία του εμβρύου με τη μητέρα έχουν δείξει ότι μπορεί αναγνωρίσει πότε η μητέρα απευθύνεται σ’ αυτό και πότε σε κάποιον συνομιλητή. Έτσι λοιπόν όταν μια μέλλουσα μαμά μιλάει στο μωρό της οι χτύποι της καρδιάς διαφοροποιούνται και γίνονται πιο έντονοι, ένδειξη ότι αντιλαμβάνεται τη μαμά του που επικοινωνεί μαζί του.
Οι πρώιμες δεξιότητες του εμβρύου αποδεικνύονται χρήσιμες για την ανάπτυξη της σχέσης της μέλλουσας μαμάς με το μωρό της. Μέσα από τον ήχο, την αφή, τη μυρωδιά και τη γεύση η μαμά συστήνεται στο μωρό της και αυτό αρχίζει να τη γνωρίζει. Το έμβρυο φαίνεται ότι αρχίζει ν’ αντιδρά, στα χάδια της, στις κινήσεις της, στις γευστικές της προτιμήσεις, όπως και στα συναισθήματα της. Παρ’ όλα αυτά το ίδιο παραμένει ένας ευαίσθητος οργανισμός που ακόμα σχηματίζεται και η μαμά του πρέπει να είναι προσεκτική γιατί η υπέρβαση των ερεθισμάτων μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες αλλαγές στη φυσιολογική λειτουργική του εξέλιξη.
Όλες αυτές οι πληροφορίες δίνουν μια άλλη προοπτική στην κύηση και τη γέννηση του μωρού, αλλάζοντας κάποια δεδομένα. Αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για τη μέλλουσα μαμά, και όχι μόνο. Οι εμβρυακές δεξιότητες της αντίληψης είναι εξίσου σημαντικές και για τον μέλλοντα μπαμπά που θέλει να συμμετέχει ενεργά στην εγκυμοσύνη της συντρόφου του. Έτσι λοιπόν οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν μια πρώιμη σχέση με το νέο μέλος της οικογενείας και αυτό να τους γνωρίσει πριν ακόμα έρθει στον κόσμο.
Μαρία Ζερβού
Κλινική Ψυχολόγος, MSc Université Paris V – René Descartes
17ης Νοέμβρη 92, Χολαργός, Τηλ. 210 6565112 / 6937763307