Ως κύηση υψηλού κινδύνου, ορίζεται εκείνη, κατά την οποία η μητέρα ή/και το έμβρυο διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών, συγκριτικά με τις κυήσεις που εξελίσσονται ομαλά. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε επιβαρυντικούς παράγοντες ή παθήσεις που υφίστανται πριν την εγκυμοσύνη ή εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της.
Παράγοντες που προϋπάρχουν της κύησης
- Ηλικία της μητέρας: Μικρότερη των 17 ετών (στην εφηβεία, δηλαδή) ή μεγαλύτερη των 40 ετών.
- Βάρος σώματος της μητέρας: Λιποβαρής ή υπέρβαρη στα όρια της παχυσαρκίας.
- Πολυτοκία.
- Επιβαρυμένο μαιευτικό ιστορικό: Επαναλαμβανόμενες αυτόματες ή τεχνητές αποβολές, πρώιμος ή πρόωρος τοκετός, προηγούμενος ενδομήτριος θάνατος εμβρύου ή Νεογνικός θάνατος.
- Σοβαρά νοσήματα: Καρδιοπάθεια (συγγενής ή επίκτητη), Σακχαρώδης Διαβήτης, Αρτηριακή Υπέρταση, Επιληψία. Αναιμίες και ιδιαίτερα η ΄Β Μεσογειακή Αναιμία. Αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα και το Αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο. Διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος όπως η θρομβοφιλία, η θρομβοπενία, η νόσος von Willebrand. Θυρεοειδοπάθειες, όπως η νόσος Graves ή η θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Παθήσεις από το αναπνευστικό, όπως το βρογχικό άσθμα, η κυστική ίνωση, η σαρκοείδωση.
- Χρόνιες φλεγμονές: Ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, όπως η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα. Ενδομητρίτιδα, Φλεγμονώδης νόσος της πυέλου, Υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
- Ιστορικό χειρουργικών επεμβάσεων: Προηγούμενες καισαρικές τομές, αφαίρεση ινομυωμάτων, εντερεκτομή, κολεκτομή καθώς και επεμβάσεις που αφορούν στον τράχηλο της μήτρας, όπως η κωνοειδής εκτομή.
- Λειτουργικές και ανατομικές ανωμαλίες της μήτρας: Μονόκερως ή Δίκερως μήτρα, Ινομυωματώδης μήτρα, ‘’Υπερβολικά’’ μικρή μήτρα, Διάφραγμα μήτρας, Ενδομητρικές συμφύσεις (σύνδρομο Asherman).
Όλα τα προαναφερθέντα νοσήματα μπορεί να υποτροπιάσουν λόγω της εγκυμοσύνης ή να επιπλέξουν την πορεία μιας κατά τα’ άλλα ομαλής εγκυμοσύνης. Καλό θα ήταν λοιπόν, οι γυναίκες που παρουσιάζουν κάποια από τα παραπάνω προβλήματα να έχουν προβεί σε όλες τις απαραίτητες εξετάσεις και να έχουν λάβει την ανάλογη θεραπεία ή να έχουν ρυθμίσει, όσο το δυνατόν καλύτερα, τον οποιοδήποτε επιβαρυντικό παράγοντα πριν ξεκινήσουν το ταξίδι της εγκυμοσύνης τους.
Παράγοντες που εμφανίζονται στην κύηση
- Πολύδυμη κύηση.
- Αποκόλληση πλακούντα (περιφερική ή κεντρική).
- Προδρομικός – επιπωματικός πλακούντας: Είναι ο πλακούντας που εμφυτεύεται και αναπτύσσεται στο κατώτερο τμήμα της μήτρας και όταν πλέον καλύπτει όλο το έσω τραχηλικό στόμιο ονομάζεται επιπωματικός. Αμφότεροι μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία, ειδικά αν συνυπάρχει μυομητρική δραστηριότητα.
- Πρόωρος τοκετός: Είναι ο τοκετός που συντελείται πριν την 36η – 37η εβδομάδα της κύησης και μπορεί να οφείλεται σε διάφορες λοιμώξεις, σε ανεπάρκεια τραχήλου, σε πρώιμη ή πρόωρη ρήξη υμένων ή όταν υπάρχει ήδη ιστορικό πρώιμου ή πρόωρου τοκετού.
- Ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης του εμβρύου: Aφορά τα έμβρυα εκείνα που το σωματικό τους βάρος είναι μικρότερο από το αναμενόμενο, για την αντίστοιχη εβδομάδα της κύησης. Πιθανά αίτια μπορεί να είναι η μειωμένη και πτωχή σε θρεπτικά συστατικά πρόσληψη τροφής από τη μητέρα, τοξικές ουσίες όπως το αλκοόλ και το κάπνισμα καθώς και η μειωμένη αιματική ροή στον πλακούντα.
- Διαταραχές σχετιζόμενες με το αμνιακό υγρό: Ολιγάμνιο ή Υδράμνιο.
- Χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
- Ηπατοπάθειες: Υπερέμεση, Ενδοηπατική χολόσταση, Οξεία ιογενής ηπατίτιδα, Οξύ λιπώδες ήπαρ, Χολολιθίαση, Προεκλαμψία/Εκλαμψία/ Σύνδρομο HELLP.
- Υπερτασική νόσος της κύησης: H υπέρταση εκδηλώνεται για πρώτη φορά μετά την 20η εβδομάδα της κύησης και συνήθως εξαφανίζεται μετά το πέρας του τοκετού και σε διάστημα 6 – 12 εβδομάδων.
- Προεκλαμψία: H Προεκλαμψία αποτελεί μια πολυσυστηματική νόσο που παρουσιάζεται συνήθως στο δεύτερο ήμισυ της εγκυμοσύνης και εκδηλώνεται με κύρια συμπτώματα την υπέρταση, την λευκωματουρία και το οίδημα. Υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες μπορεί να συνυπάρχουν έντονη κεφαλαλγία, κοιλιακό άλγος, συσκότιση της όρασης ή/και παθολογικά εργαστηριακά ευρήματα από το ήπαρ και τον αριθμό των αιμοπεταλίων. Η εκλαμψία εξελίσσεται σε έδαφος βαριάς προεκλαμψίας και εκδηλώνεται με σπασμούς.
- Σακχαρώδης Διαβήτης κύησης: H εγκυμοσύνη αποτελεί διαβητογόνο παράγοντα και αυτό οφείλεται στις ορμονικές μεταβολές που συντελούνται, η κυριότερη των οποίων είναι η αυξημένη παραγωγή ινσουλίνης. Έτσι, ενώ στην αρχή της εγκυμοσύνης οι ημερήσιες ανάγκες σε ινσουλίνη συνήθως πληρούνται επαρκώς, από την 26η εβδομάδα και μετά αυξάνονται, με αποτέλεσμα τη διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων και τη δημιουργία Σακχαρώδη Διαβήτη.
Σαφώς υπάρχει και εκείνη η κατηγορία των γυναικών στις οποίες έχουν ήδη, πριν την επίτευξη της εγκυμοσύνης, διαγνωσθεί διαταραχές του μεταβολισμού, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη.
Σε αυτές τις περιπτώσεις αποτελεί αναγκαιότητα η αυξημένη επίβλεψη, ήδη από την αρχή της κύησης, από τον ενδοκρινολόγο και η στενή συνεργασία του με τον θεράποντα γυναικολόγο. Πρώτα από όλα βέβαια, χρειάζεται η κατανόηση του προβλήματος από την ίδια την ασθενή και η απόλυτη συμμόρφωσή της με τις υποδείξεις των θεραπόντων ιατρών.
Η διάγνωση του διαβήτη τίθεται κυρίως με τη δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη ή/και με την περιοδική μέτρηση των επιπέδων σακχάρου του τριχοειδικού αίματος. Η ρύθμιση του διαβήτη γίνεται με την κατάλληλη διατροφή (η οποία συνιστάται να γίνεται από ειδικά καταρτισμένο διαιτολόγο), την άσκηση (αν και εφόσον αυτό είναι επιτρεπτό, δεδομένων των συνθηκών υπό των οποίων εξελίσσεται η κύηση) και με τη χορήγηση ινσουλίνης.
Διονυσία Μπίκου